MORS – rok 1903

Société dElectricité et dAutomobiles Mors, Paryż, Francja.

Okres tzw. wielkich wyścigów między miastami zakończył się praktycznie w 1903 roku tragicznym wyścigiem Paryż-Madryt, który musiano przedwcześnie zakończyć w Bordeaux po przejechaniu 552 km. Przyczyną tego była duża ilość wypadków śmiertelnych, w których między innymi stracił życie Marcel Renault. Powodem była niezamknięta trasa, prędkości nieproporcjonalnie duże w stosunku do stanu dróg i rekordowa ilość 224 uczestników przy równoczesnym słabym poziomie służb organizacyjnych.

Zwycięzcą ogłoszono Ferdinanda Gabriela jadącego samochodem Mors, znanego z wprost fantastycznej techniki jazdy. Nie można tego inaczej określić, skoro startując w Paryżu jako 163 przyjechał do Bordeaux na czwartym miejscu z czasem 5,19 godz., co odpowiada prędkości średniej 105 km/h.

Samochody firmy Mors należały wówczas do najlepszych na świecie. Firma założona przez braci Emila i Louisa Mors rozpoczęła produkcję automobili już w 1895 roku. Bardzo szybko bracia Mors zyskali znaczenie również na polu sportowym. Zwycięski biały Mors z 1903 roku z numerem startowym 168, oznaczony jako typ „Dauphine”, osiągał moc 51,5 kW (70 KM). Czterocylindrowy silnik chłodzony wodą miał cylindry o średnicy 145 mm i skoku tłoka 175 mm, a więc jego całkowita pojemność wynosiła aż 11 200 cm3. Zawory ssące były już sterowane mechanicznie. Stożkowe sprzęgło przenosiło siłę napędową. Trzybiegowa, mechaniczna skrzynia biegów była systemu Renault. Napęd przenosiły nadal łańcuchy napędowe, przy czym średnica łańcuchowego koła napędowego równała się w przybliżeniu średnicy kół łańcuchowych na napędzanej osi tylnej, co umożliwiało osiąganie dużych prędkości. Płaska rama drabinowa była do celów wyścigowych odciążana wieloma otworami w częściach podłużnych i poprzecznych. Sztywne osie były zawieszone na podłużnych, półeliptycznych resorach. Nowością było zastosowanie amortyzatorów ciernych. Mors „Dauphine” rozwijał niewiarygodną prędkość maksymalną około 150 km/h dzięki dużej mocy silnika i aerodynamicznemu kształtowi nadwozia. Opanowanie jazdy takiego automobilu z hamulcem tylko na tylnej osi wymagało niemałej odwagi.

Po odejściu z firmy Mors głównego konstruktora Richarda Brasiera prestiż jej zmalał do tego stopnia, że na następnych wyścigach nie było już widać samochodów Mors. Produkcja samochodów odbywała się wprawdzie aż do roku 1927, ale firma Mors nigdy już nie osiągnęła sławy z pierwszych lat swojej egzystencji.